Tổng quan thị trường vàng Quý 1/2025: Một quý đầy biến động
Quý đầu tiên của năm 2025 đã chứng kiến những diễn biến đầy kịch tính trên thị trường vàng toàn cầu. Bắt đầu năm mới với những kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ sớm cắt giảm lãi suất, giá vàng đã có những bước tiến vững chắc. Tuy nhiên, những dữ liệu kinh tế mạnh mẽ hơn dự kiến của Mỹ đã đẩy lùi kỳ vọng này, gây áp lực lên kim loại quý. Mặc dù vậy, trong bối cảnh những căng thẳng địa chính trị không ngừng leo thang ở Trung Đông và sự bất ổn kinh tế ở nhiều khu vực, vàng một lần nữa khẳng định vai trò không thể thay thế của mình với tư cách là một "nơi trú ẩn an toàn". Giá vàng đã liên tục thử thách và chinh phục các đỉnh cao mới, thu hút sự chú ý của toàn bộ giới đầu tư.
Các yếu tố vĩ mô tác động lên giá vàng trong Quý 1
1. Chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn
Đây là yếu tố chủ đạo chi phối thị trường trong Quý 1. Các nhà đầu tư bước vào năm 2025 với niềm tin rằng chu kỳ tăng lãi suất của FED đã kết thúc và ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới này sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất ngay trong tháng 3.
- Kỳ vọng và thực tế: Kỳ vọng về lãi suất thấp hơn làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng (tài sản không sinh lời) và gây áp lực lên đồng USD, tạo điều kiện thuận lợi cho vàng tăng giá. Tuy nhiên, các báo cáo lạm phát (CPI, PCE) và dữ liệu việc làm của Mỹ trong tháng 1 và 2 lại nóng hơn dự kiến. Điều này cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn còn rất khỏe mạnh và lạm phát còn cứng đầu, khiến FED phải đưa ra những thông điệp "diều hâu" (hawkish), khẳng định chưa vội cắt giảm lãi suất. Kết quả là, kỳ vọng của thị trường đã phải dời từ tháng 3 sang tháng 6, thậm chí xa hơn, gây ra những đợt điều chỉnh giảm ngắn hạn cho giá vàng.
- Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) và các ngân hàng khác: Tương tự FED, ECB cũng giữ thái độ thận trọng, mặc dù lạm phát ở khu vực đồng Euro có dấu hiệu hạ nhiệt nhanh hơn. Sự đồng pha trong chính sách của các ngân hàng trung ương lớn đã tạo ra một môi trường lãi suất cao kéo dài, về lý thuyết gây bất lợi cho vàng.
2. Căng thẳng địa chính trị leo thang
Trong khi chính sách tiền tệ gây áp lực, thì các yếu tố địa chính trị lại đóng vai trò là động lực hỗ trợ cực kỳ mạnh mẽ cho giá vàng. Nhu cầu trú ẩn an toàn tăng vọt mỗi khi có tin tức tiêu cực.
- Xung đột tại Trung Đông: Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas tiếp tục lan rộng, với các cuộc tấn công của lực lượng Houthi trên Biển Đỏ gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Nguy cơ xung đột lan rộng ra toàn khu vực, đặc biệt là khả năng đối đầu trực tiếp giữa Iran và Israel, đã giữ cho nhu cầu về vàng luôn ở mức cao.
- Xung đột Nga - Ukraine: Cuộc chiến tiếp tục kéo dài không có hồi kết, duy trì một trạng thái bất ổn thường trực trên bàn cờ chính trị thế giới.
3. Diễn biến của đồng Đô la Mỹ (USD)
Chỉ số DXY, đo lường sức mạnh của đồng USD so với rổ các đồng tiền chính, đã có một quý tăng điểm nhẹ, đi ngược lại với kỳ vọng suy yếu hồi đầu năm. Việc FED trì hoãn cắt giảm lãi suất đã hỗ trợ cho đồng USD. Một đồng USD mạnh hơn thường gây áp lực lên giá vàng. Tuy nhiên, trong Quý 1, sức mạnh của nhu cầu trú ẩn an toàn đã lấn át cả áp lực từ đồng USD, cho thấy vai trò của vàng đang được đề cao trong môi trường hiện tại.
4. Hoạt động mua ròng của các ngân hàng trung ương
Đây là một xu hướng dài hạn và tiếp tục là một trụ cột vững chắc cho giá vàng. Các ngân hàng trung ương, đặc biệt là của các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, và Thổ Nhĩ Kỳ, đã liên tục mua vàng để đa dạng hóa dự trữ ngoại hối và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Lực mua ổn định và mạnh mẽ này tạo ra một "ngưỡng sàn" cho giá vàng, hạn chế đà giảm trong các đợt điều chỉnh.
Thị trường vàng Việt Nam: Cơn sốt chưa từng có
Trong khi thị trường thế giới biến động, thị trường vàng Việt Nam lại trải qua một cơn sốt "điên cuồng" và chưa từng có tiền lệ, đặc biệt là với vàng miếng SJC.
- Chênh lệch giá (Premium) phá vỡ mọi kỷ lục: Điểm nổi bật nhất của thị trường trong nước là mức chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC và giá vàng thế giới quy đổi ngày càng giãn rộng, có thời điểm đạt mức vô lý 18-20 triệu đồng/lượng. Nguyên nhân sâu xa vẫn là do Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và không cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu, gây ra tình trạng khan hiếm nguồn cung trầm trọng trong khi nhu cầu của người dân vẫn ở mức cao.
- Giá vàng liên tục lập đỉnh lịch sử: Cộng hưởng từ đà tăng của giá thế giới và mức chênh lệch ngày càng lớn, giá vàng SJC đã lần lượt chinh phục các mốc 80, 81, và 82 triệu đồng/lượng. Vàng nhẫn tròn trơn 9999, dù có giá bám sát thế giới hơn, cũng lập kỷ lục khi vượt mốc 70 triệu đồng/lượng.
- Sự can thiệp của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước: Trước sự bất ổn và chênh lệch giá phi lý, Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần ra chỉ đạo yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phải có các giải pháp can thiệp, bình ổn thị trường. Các đề xuất như sửa đổi Nghị định 24, tăng cung vàng miếng, thực hiện đấu thầu vàng... đã được đưa ra, tạo ra những kỳ vọng lớn cho thị trường vào cuối quý.
Dự báo xu hướng giá vàng các quý tới của năm 2025
Dựa trên các phân tích của Quý 1, chúng ta có thể phác thảo các kịch bản tiềm năng cho giá vàng trong phần còn lại của năm.
Kịch bản tăng giá (Bullish)
- Yếu tố chính: FED bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất từ giữa năm, căng thẳng địa chính trị tiếp tục leo thang, và các ngân hàng trung ương duy trì đà mua vàng mạnh mẽ.
- Diễn biến: Việc FED cắt giảm lãi suất sẽ làm suy yếu đồng USD và giảm chi phí cơ hội nắm giữ vàng, tạo ra một cú hích kép. Bất kỳ sự leo thang nào ở Trung Đông cũng sẽ kích hoạt các dòng tiền trú ẩn chảy mạnh vào vàng.
- Mục tiêu giá: Trong kịch bản này, các nhà phân tích dự báo vàng có thể chinh phục các ngưỡng kháng cự mới tại khu vực $2,250 - $2,350/ounce.
Kịch bản giảm giá (Bearish)
- Yếu tố chính: Lạm phát tại Mỹ bất ngờ tăng tốc trở lại, buộc FED không chỉ trì hoãn cắt giảm mà còn phải xem xét tăng lãi suất thêm một lần nữa. Căng thẳng địa chính trị hạ nhiệt một cách bất ngờ.
- Diễn biến: Kịch bản "diều hâu" của FED sẽ đẩy lợi suất trái phiếu và đồng USD tăng vọt, tạo áp lực cực lớn lên giá vàng. Dòng tiền sẽ rút khỏi vàng để tìm đến các kênh đầu tư có lợi tức cao hơn.
- Mục tiêu giá: Giá vàng có thể đối mặt với một đợt điều chỉnh sâu, quay trở lại kiểm tra các vùng hỗ trợ quan trọng quanh $1,950 - $2,000/ounce.
Kịch bản khả dĩ nhất
Dựa trên các dữ liệu hiện tại, kịch bản khả dĩ nhất là giá vàng sẽ tiếp tục duy trì xu hướng tăng trong trung và dài hạn, nhưng sẽ có những đợt điều chỉnh và tích lũy trong ngắn hạn. FED có thể sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất, nhưng một cách từ từ và thận trọng. Các rủi ro địa chính trị khó có thể biến mất hoàn toàn. Do đó, thị trường có thể sẽ diễn biến theo kiểu "tăng, tích lũy, rồi lại tăng" (range-bound with upward bias).
Chiến lược đầu tư tham khảo cho nhà đầu tư Việt Nam
Trong bối cảnh thị trường trong nước có những đặc thù riêng, nhà đầu tư Việt Nam cần có một chiến lược linh hoạt:
- Đa dạng hóa sản phẩm vàng: Thay vì "tất tay" vào vàng miếng SJC với mức chênh lệch giá đầy rủi ro, hãy cân nhắc phân bổ một phần danh mục sang vàng nhẫn tròn trơn 9999 của các thương hiệu uy tín (PNJ, DOJI, Bảo Tín Minh Châu...). Vàng nhẫn có giá gần với thế giới hơn, giúp bạn hưởng lợi từ đà tăng của giá quốc tế và giảm thiểu rủi ro nếu chính sách thay đổi và chênh lệch giá SJC bị thu hẹp.
- Áp dụng chiến lược trung bình giá (DCA - Dollar-Cost Averaging): Thay vì cố gắng "bắt đỉnh, bắt đáy", hãy chia nhỏ vốn và mua vào một cách định kỳ (ví dụ: hàng tháng, hàng quý). Chiến lược này giúp bạn có được một mức giá vốn trung bình tốt hơn, giảm thiểu tác động từ các biến động giá trong ngắn hạn và xây dựng kỷ luật đầu tư.
- Theo dõi chặt chẽ chính sách trong nước: Các động thái sửa đổi Nghị định 24 sẽ có tác động cực lớn đến thị trường. Hãy luôn cập nhật tin tức từ các nguồn chính thống để có những điều chỉnh danh mục kịp thời. Nếu có dấu hiệu rõ ràng về việc tăng cung và giảm chênh lệch giá, việc cơ cấu lại tỷ trọng vàng SJC là cần thiết.
- Giữ một tầm nhìn dài hạn: Dù có những biến động, vai trò của vàng như một công cụ bảo toàn giá trị trước lạm phát và bất ổn vẫn không thay đổi. Hãy xem vàng là một phần của danh mục đầu tư dài hạn, không phải là một công cụ để làm giàu nhanh chóng.
Kết luận
Quý 1 năm 2025 là một lời khẳng định mạnh mẽ về vị thế của vàng trong một thế giới đầy bất định. Thị trường đã cho thấy nó không chỉ nhạy cảm với các chính sách tiền tệ mà còn là một phong vũ biểu của những rủi ro địa chính trị. Đối với các nhà đầu tư Việt Nam, việc hiểu rõ cả các yếu tố toàn cầu và những đặc thù của thị trường trong nước là chìa khóa để đưa ra quyết định sáng suốt. Bằng cách đa dạng hóa sản phẩm, áp dụng chiến lược đầu tư kỷ luật và luôn cập nhật thông tin, nhà đầu tư có thể vững vàng vượt qua những biến động ngắn hạn và gặt hái thành quả từ tiềm năng của kim loại quý này trong dài hạn.
